natchniony spotkaniem w muzeum szukam informacji o świetnych grecko-polskich muzykach ze Zgorzelca - Milo Kurtisie, Antymonie Apostolisie, Jorgosie Skoliasie i innych. CHodzi mi o powiązania z miastem. Chcę napisać artykuł, a wyciąg zeń wrzucić być może do powstającego być może przewodnika.

2009-07-11 00:19:37, aktualizacja: 2009-07-11 00:22:14
Janusz Pawul


Dla wyludnionego Görlitz sąsiedztwo dynamicznego Zgorzelca jest szansą na rozwój (© Marcin Oliva Soto)

Wystawa zgody między Görlitz a Zgorzelcem

Politycy kłócą się o wypędzenia po II wojnie. Dwa muzea po obu stronach Nysy dogadały się.

Muzeum Śląskie w Görlitz wspólnie z Muzeum Łużyckim ze Zgorzelca przygotowuje wystawę o zmianach, jakie zaszły na pograniczu. Muzealnicy zapowiadają, że wystawa "Drogi w nieznane" będzie rzetelna i niekontrowersyjna. Choć ekspozycja ma być gotowa dopiero w 2011 roku, już teraz dmuchają na zimne, pamiętając, jak wiele emocji wzbudził niedawny projekt samorządów Zgorzelca i Görlitz.

Oba miasta chciały zbudować bowiem most na Nysie Łużyckiej, który byłby symbolicznym muzeum wypędzonych. Wstępna koncepcja zakładała, że centrum byłoby budowlą przypominającą most przerzucony przez Nysę, oparty o dwa brzegi granicznej rzeki. We wnętrzu znajdowałyby się pomieszczenia wystawowe, centrum konferencyjne i miejsce dla placówki naukowej prowadzącej badania m.in. na temat przesiedleń.

Samorządy Zgorzelca i Görlitz zamierzały sfinansować projekt dzięki pieniądzom z Unii Europejskiej. Pomysł wzbudził jednak ogromne kontrowersje, zwłaszcza wtedy, gdy o budowie centrum wypędzonych w Berlinie zaczęła mówić Erika Steinbach, przewodnicząca Niemieckiego Związku Wypędzonych.
Z tego powodu o projekcie obu samorządów zrobiło się cicho. I choć nie wycofują się one z niego, mówią o zmianie koncepcji, nad którą będą dopiero pracować.

Tymczasem muzea dogadały się. Podpisały porozumienie o współpracy przy organizacji wystawy "Drogi w nieznane". Ma być ona częścią III Saksońskiej Wystawy Krajowej, która zostanie zorganizowana u naszych zachodnich sąsiadów w 2011 roku. Jej gospodarzem będzie Görlitz, a tematem przewodnim - szlak handlowy Via Regia - 800 lat w ruchu i kontaktach.

- Pokażemy przemiany ludnościowe w Görlitz i Zgorzelcu od roku 1933 do dziś - zapowiada Markus Bauer, dyrektor Muzeum Śląskiego w Görlitz. A jego kolega z polskiej strony Nysy Łużyckiej Piotr Arcimowicz, dyrektor zgorzeleckiego Muzeum Łużyckiego dodaje:
- Pod uwagę weźmiemy zarówno polskie, jak i niemieckie punkty widzenia, przy czym nie będą pominięte tematy trudne i kontrowersyjne.

Podstawowym tematem będą życiorysy mieszkańców Görlitz i Zgorzelca: ludzi, którzy wskutek różnych okoliczności zmuszeni zostali do opuszczenia swoich małych ojczyzn. Będą o tym opowiadać w filmach, pokazywać zdjęcia, listy i inne dokumenty.

Na zarzuty, że Niemcy próbują relatywizować krzywdy wyrządzone narodom biorącym udział w II wojnie światowej, zapominając o okolicznościach jej wybuchu i nazistowskim okrucieństwie Markus Bauer z muzeum w Görlitz odpowiada:
- Wydarzenia pokazywane na naszej wystawie nie będą rozpatrywane osobno, w sposób wyizolowany, bez kontekstu historycznego.

Niemieccy i polscy pomysłodawcy wystawy na pewno nie chcą wikłać się w polityczne spory. Jak zgodnie zapewniają, zrobią wszystko, by historię przekazać zwiedzającym jak najbardziej obiektywnie.

05.08.2009

Muzea po słowiańsku



Chcemy pokazać mieszkańcom Zgorzelca serbską społeczność na Łużycach - mówi o najnowszym projekcie Piotr Arcimowicz, dyrektor Muzeum Łużyckiego. - Zwłaszcza to jak funkcjonuje, w jaki sposób udaje jej się zachować odrębność kulturową i językową - wyjaśnia. Ludzie są ciekawi sąsiadów o słowiańskich korzeniach.

Dlatego placówka ze Zgorzeleca postanowiła bardziej ściśle współpracować z placówkami w Bautzen. - Jesteśmy po rozmowach z Dietrichem Scholze-Šołtą, dyrektorem instytutu w Bautzen - mówi Arcimowicz. - Instytut Serbski gromadzi literaturę, organizuje wykłady. Chcielibyśmy skorzystać z doświadczenia i wiedzy pracujących tam ludzi i być może zorganizować cykl takich wykładów u nas - dodaje.

Zgorzeleckie muzeum nawiązało także kontakt z Muzeum Serbsko-Łużyckim z Bautzen. I choć to na razie jedynie odległe plany, niewykluczone, że obu placówkom uda się zorganizować np. wspólną wystawę.
- Na razie skupiliśmy się na współpracy z Instytutem Serbskim, bo jednak łatwiej zorganizować wykład, czy nawet konferencję, niż wystawę - zauważa Piotr Arcimowicz. Pierwsze możliwe terminy ewentualnych wspólnych przedsięwzięć to jesień tego roku.

W muzeum trwają także prace zmierzające do uruchomienia wreszcie stałej ekspozycji. W jednym z wnętrz zbudowana zostanie izba łużycka z przełomu XVII i XVIII wieku. Będą w niej drewniane, malowane meble, odpowiednio zrekonstruowane ściany i sufit.
- Udało nam się dojść do porozumienia z Muzeum Historyczno-Kulturalnym w Görlitz i dopóki nie dorobimy się własnych eksponatów, wyposażenie izby będzie pochodziło ze zbiorów właśnie muzeum w Görlitz - zapowiada dyrektor.

Ciekawostką jest to, że eksponaty, które będą pokazywane w Muzeum Łużyckim, były już do obejrzenia w Zgorzelcu. Stanowiły wyposażenie podobnej izby łużyckiej, którą można było oglądać w obecnym domu kultury, który przed wojną pełnił funkcję muzeum i nosił nazwę Górnołużyckiej Hali Chwały.

Janusz Pawul - POLSKA Gazeta Wrocławska